De landverrader George Herlee is zo gevaarlijk dat het Hoornse verzet hem wel uit de weg móet ruimen. Als hij op 30 december 1944 plaatsneemt in de kappersstoel van kapper Groot op de Nieuwstraat, schieten drie mannen van Knokploeg Hoorn hem dood. De wraak van de Duitsers is verschrikkelijk…
De Nederlandse S.S.-Rottenführer George Herlee woont sinds twee jaar in Hoorn; hij heeft weten te infiltreren in het verzet. Als eind 1944 zijn ware rol aan het licht komt, zit er niks anders op dan hem het zwijgen op te leggen. Hij kent zoveel namen, weet veel te veel en alles staat genoteerd in een boekje dat hij dag en nacht bij zich draagt. Bovendien is hij bezig met een onderzoek naar de illegale pers in Westfriesland. Als hij verschillende huiszoekingen verricht, wordt duidelijk dat hij in de goede richting zoekt.
Herlee blijkt één van de beruchtste jagers op onderduikers en verzetslieden in de Kop van Noord-Holland te zijn en hij weet er heel wat te pakken te krijgen. De meesten hiervan komen terecht in gevangenissen als het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Daar wordt men gefolterd om maar een bekentenis los te krijgen. Overleeft iemand deze martelpraktijken dan wordt men daarna veelal geëxecuteerd in de duinen bij Bloemendaal aan Zee of op de Waalsdorpervlakte.
De Knokploeg Hoorn (KP) krijgt van de gewestelijke LO-leider (Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers) daarom de opdracht deze zeer gevaarlijke landverrader te elimineren. Dat is mogelijk, want het verzet in Westfriesland is goed bewapend – in de weilanden rondom Hoorn vinden veel illegale wapendroppings plaats.
Interieur van huis van Bewaring, Weteringschans.
De mannen van Knokpoeg Hoorn na de bevrijding.
Niet alleen in Westfriesland, maar in heel Noord-Holland ligt alles wat KP is op de loer om Herlee in het vizier te krijgen. Maandenlang. Dan ziet iemand op 30 december hem de kapsalon op Nieuwstraat 3 ingaan. Het verzet wordt gewaarschuwd. Drie mannen van KP Hoorn springen op hun fiets – Karl, Kees en Georges. Ze stappen de kapperszaak binnen, zien dat er nog klanten zijn en wachten op “hun beurt”. Zodra de laatste klant is verdwenen schieten ze hun pistolen op hem leeg. Herlee is onmiddellijk dood. De mannen vluchten weg, met waarschijnlijk het boekje bij zich. Ze weten in de commotie die ontstaat met de fiets de stad te ontvluchten.
De precieze details van deze zaak zijn nooit bekend geworden. Zo is het boekje van Herlee niet teruggevonden en de betrokkenen hebben achteraf weinig tot niets losgelaten over het gebeuren. Dit incident en de gevolgen daarvan moeten diepe sporen bij hen hebben nagelaten. De eliminatie, zoals dat toen heette, leverde na de oorlog discussies op over het risico op represailles door de Duitsers. Deze wraakoefeningen, waarbij onschuldige mensen werden geëxecuteerd, vonden in het laatste oorlogsjaar op tal van plaatsen in bezet gebied plaats naar aanleiding van verzetsacties. Het moet voor het verzet een onmogelijk dilemma zijn geweest. Als antwoord op de vraag: ‘Was de dood van deze man gerechtvaardigd?” gaf oud-verzetsman Sjoerd Leiker uit Westfriesland als antwoord: “Ja, als men denkt aan de slachtoffers die hij maakte. …”.
Verdieping
Kijk hier wat Frans Zack zich nog weet te herinneren over dit onderwerp.
Vijf bijzondere verhalen; ‘herinneringen van redders en omstanders’
Onderduik in West-Friesland
Lees hier meer informatie over de Stille Tocht op de site van Comite 40-45 Hoorn.
