Op zondag 6 april 2025 is op Geldelozeweg 49 een struikelsteen onthuld voor verzetsman Wim Pommerel (1894-1945). Op deze plek werd Pommerel op 10 februari 1945 in zijn woning gearresteerd. Op 6 april 1945 is Wim Pommerel doodgeschoten bij een wraakactie van de Duitsers. Wim Pommerel was een belangrijke verzetsman in Hoorn. Hij was nauw betrokken bij de aanleg van een groot netwerk van illegale telefoonverbindingen in Noord-Holland.
Wilhelmus Hendricus Pommerel werd op 20 maart 1894 in Amsterdam geboren. In Hoorn was hij inspecteur bij het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland (PEN) en woonde hij in een dienstwoning van het PEN op de Geldelozeweg 19 (nu 49). In de oorlog ging hij al snel in het verzet door lid te worden van de Ordedienst (OD) en later van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS).
Wim Pommerel was voor de geheime telefoon- en afluisterpost Post Poddie zeer actief bij het tot stand brengen van telefoonverbindingen waar de bezetters geen weet van hadden en die ze dus niet konden afluisteren. In het begin werden vooral de binnenlijnen van het PEN gebruikt, later ook andere kabels en luchtlijnen, van bijvoorbeeld de Nederlandse Spoorwegen. Het illegale telefoonnet bestreek ten slotte tien plaatsen in het BS-gewest 11 in Noord-Holland en reikte tot Amsterdam en Haarlem.
Stroom en benzine voor het verzet
PEN-man Pommerel zorgde ervoor dat radioluisterposten van illegale stroom werden voorzien. Hij was bovendien actief voor de illegale pers in West-Friesland. Verder werkte hij mee aan het wegpompen van tweeduizend liter benzine, die de Duitsers bij het PEN en het waterleidingbedrijf PWN in beslag hadden genomen. De brandstof werd door het verzet gebruikt voor wapen- en voedseltransporten per boot.
Het verzet hield zijn vergaderingen bij Wim thuis. Begin 1945 ging het mis. Wims geheime telefoonnummer stond op een lijst waarover geheim agent Tobias Biallosterski beschikte. Deze geheim agent was namens de geallieerden door Bureau Bijzondere Opdrachten in Nederland gedropt om het verzet in Noord-Holland gestructureerd op te zetten.
Zwaar mishandeld en niets losgelaten
Op 10 februari 1945 werd Biallosterski in Wognum gearresteerd. Leden van de Landwacht kregen de opdracht alle nummers op de telefoonlijst van Biallosterski af te bellen om te horen of er misschien een stem kon worden herkend.
Drie dagen na het oppakken van Biallosterski werd Wim Pommerel door leden van de Landwacht in Hoorn aangehouden.
Voorzitter Gerard Braas van Comité 40-45 Hoorn wees er in zijn toespraak bij de onthulling op dat Wim Pommerel ondanks zeer zware mishandelingen door de Sicherheitsdienst nooit iets belastends heeft losgelaten over het verzet. De verzetsmensen met wie hij samenwerkte, noemden hem volgens Braas “een uiterst nobele en zeer principiële kerel”.
Gefusilleerd uit wraak
Na in Alkmaar en Amsterdam gevangen te hebben gezeten, is hij op 6 april 1945 langs de provinciale weg van Limmen naar Uitgeest door de Duitsers gefusilleerd, samen met negen anderen. De moord op Wim Pommerel was een vergeldingsactie van de Duitsers. Een dag eerder had het verzet in Limmen een aanslag gepleegd waarbij een Duitse soldaat omkwam. Zijn lichaam werd provisorisch begraven in de Kennemerduinen. De verzetsstrijder ligt begraven op de Eerebegraafplaats Overveen.
De struikelsteen voor Wim Pommerel werd onthuld door Paul Blom, oprichter van Schermer Wijnkopers& Distillateurs, de huidige eigenaar van Geldelozeweg 49. Hij vertelde dat hij als kind van een Joodse vader geluk heeft gehad dat hij de oorlog heeft overleefd. In tegenstelling tot zijn Joodse oma Jans. Zij overleed in Bergen-Belsen op de dag dat Paul werd geboren. Net als veel van zijn familieleden die nooit zijn teruggekomen. Dat zijn Joodse vader (twee maal opgepakt) het overleefde, was slechts te danken aan het feit dat hij een niet-Joodse (Christelijke) moeder had.
Nooit vergeten
Burgemeester Jan Nieuwenburg memoreerde dat dit de twintigste struikelsteen in Hoorn is. “Ze zijn een blijvende herinnering en zorgen ervoor dat hun verhalen nooit, maar dan ook nooit worden vergeten.”
Na het schoonvegen van de struikelsteen door Paul Blom legden de aanwezigen witte rozen neer. De ceremonie werd afgesloten met het voorlezen van een gedicht. Bestuurslid Louise Snel van Comité 40-45 las een gedicht voor van Remco Campert: Verzet begin met een klein gebaar.
