De Hoornse verzetsman Koos Poll, toenmalig directeur van de Rijks HBS (nu OSG West-Friesland), heeft na een straatnaam en een plaquette sinds 22 april 2023 ook een struikelsteen. Op de dag dat hij 78 jaar geleden tijdens een van de vele dodenmarsen door toedoen van de nazi’s in Duitsland om het leven kwam, legden zijn kleinkinderen een struikelsteen. Met het plaatsen van een kaarsje en het leggen van een roos bij de steen, kreeg Jacobus Daniel Poll (1889-1945) postuum alsnog de ceremonie voor een begrafenis die hij nooit heeft gehad.
Steen met bloemen en kaarsje
Jacobus Daniel (Koos) Poll was tijdens de Tweede Wereldoorlog directeur van wat toen nog de Rijks HBS heette. Toen de school in 1942 door de Duitsers werd gevorderd, moest “baas J.D. Poll” voor 250 leerlingen andere lesruimte regelen. En niet alleen dat. Hij zorgde ook voor onderduikadressen voor de leerlingen die zich moesten melden voor tewerkstelling in Duitsland. Ondertussen was hij actief in het verzet. In de regio, landelijk en zelfs voor de Belgen. Koos Poll werkte onder andere voor de Dienst WIM. Deze verzamelde politieke, economische en militaire inlichtingen voor de geallieerden.
Opgepakt en vermist geraakt
Op 21 juni 1944 werd Koos Poll thuis op de Westersingel door de Duitsers opgepakt en via Amsterdam en kamp Haaren naar concentratiekamp Sachsenhausen overgebracht. Toen de geallieerden in 1945 steeds verder oprukten werd hij in februari 1945 op transport gezet naar kamp Buchenwald. Vervolgens moest hij op 9 april 1945 lopend naar Weimar, met de trein naar Flossenbürg en opnieuw lopend naar Dachau. Hij was aan het eind van zijn krachten. Tussen Flossenbürg en Dachau raakte hij vermist. Jacobus Daniel Poll werd 56 jaar en liet een vrouw en drie zonen achter. Zijn graf is nooit gevonden.
Gedenkplaats kamp Flossenbürg
Het voormalig concentratiekamp Flossenbürg is nu een gedenkplaats. In 1958 zijn alle stoffelijke resten uit de graven/massagraven in de omgeving opgegraven en gecremeerd. Op het terrein van Flossenbürg is een pyramide gemaakt met daarin de resten van deze crematie. Kleindochter Anneke Poll en haar partner zijn ervan overtuigd dat de stoffelijke resten van Koos Poll hier terecht zijn gekomen. In 2019 hebben zij de reis van hun grootvader overgemaakt en aan de voet van de pyramide een foto van hem geplaatst met een kaarsje.
Ceremonie bij OSG
Tijdens de ceremonie voor het hek bij de school spraken onder andere Eddy Boom, voorzitter Comité 40-45 Hoorn, rector Mark Brugman en burgemeester Jan Nieuwenburg. OSG-leerling Ilja Snijder las een gedicht voor. Daarna legde Arjen Rolaff, partner van kleindochter Anneke, de struikelsteen voor Koos Poll. Kleindochters Anneke, Magda en Wendela legden bloemen. De steen voor Koos Poll is de achttiende in Hoorn.
Op woensdag 3 mei 2023 vertelt Anneke Poll om 13.30 uur tijdens Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet in de mediatheek van OSG West-Friesland over haar moedige grootvader.
